Σε μια δυναμική εποχή που η τεχνολογία συνεχώς εξελίσσεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων είναι πλέον απαραίτητος. Αυτό που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια είναι η πανδημία να εξωθεί τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σε έναν βίαιο ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος ωστόσο παρουσιάζει ασυνέχειες. Κυρίως γιατί απαιτείται μια άλλη επιχειρηματική κουλτούρα και μια πολύπλευρη ανασυγκρότηση διαδικασιών εντός των ΜμΕ, κάτι που προϋποθέτει χρόνο και σχεδιασμό.
Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο λιανικό εμπόριο για το πρώτο ενιάμηνο του 2022 παρουσιάζει μεγέθυνση γύρω στο 10,5 %, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, με τις πωλήσεις εκτός καταστημάτων να εμφανίζουν μια σημαντική πτώση γύρω στο 13,3%. Η πτώση αυτή φαίνεται να συνδέεται με την επιστροφή στην κανονικότητα και κατά συνέπεια στο φυσικό κατάστημα.
Αναμφισβήτητα, το ηλεκτρονικό εμπόριο θα κατακτήσει ένα σημαντικό κομμάτι στην εγχώρια αγορά. Αν δούμε πως εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ηλεκτρονικό εμπόριο, θα διαπιστώσουμε ότι μεταξύ 2016 και 2020 παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στα ηλεκτρονικά καταστήματα, οδηγώντας το ηλεκτρονικό εμπόριο να αντιπροσωπεύει πλέον το 15% του εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να φτάσει το 30% μέχρι το 2030, ενώ οι επενδύσεις που υπολογίζεται ότι θα γίνουν στο «αυτοματοποιημένο» εμπόριο θα προσεγγίσουν τα 35 δις ευρώ. Αυτό, όμως, που σήμερα φαίνεται ως επιτακτική ανάγκη είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός των φυσικών καταστημάτων.
Οι καταναλωτές είναι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή «συνδεδεμένοι» στο διαδίκτυο. Την προηγούμενη δεκαετία (2010-2020), οι ψηφιακές τεχνολογίες εξελίχθηκαν με ταχύ ρυθμό, παρέχοντας τεράστιες δυνατότητες σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Ταυτόχρονα, επεκτάθηκε περαιτέρω η χρήση των «έξυπνων» συσκευών, η αύξηση των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ανάπτυξη και η περαιτέρω εμπέδωση των ψηφιακών υποδομών. Δημιουργήθηκε έτσι ένα οικοσύστημα από ψηφιακές τεχνολογίες σε έξυπνες συσκευές που «αλληλοεπιδρούν» και προσπαθούν να «προλάβουν» ή και να δημιουργήσουν την επιθυμία του καταναλωτή.
Πολλές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου- ιδίως τα μικρά και πολύ μικρά καταστήματα στην αρχή στέκονταν με επιφυλακτικότητα απέναντι σ’ αυτόν τον μετασχηματισμό. Είτε επειδή δεν είχαν την τεχνογνωσία να υιοθετήσουν τεχνολογίες αιχμής, είτε επειδή θεωρούσαν ότι ο μετασχηματισμός αυτός δεν θα τους «αγγίξει», είτε γιατί δεν διέθεταν τους οικονομικούς πόρους. Σήμερα, ωστόσο, η μετάβαση σε ένα άλλο «υβριδικό» περιβάλλον είναι απαραίτητη. Πως όμως οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες, όπως είναι ο αυτοματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, τα μεγάλα σύνολα δεδομένων και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, όταν είτε εξαιρούνται από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, είτε υποχρηματοδοτούνται; Πως μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες δεξιότητες που απαιτούνται στη νέα εποχή του λιανικού εμπορίου, όταν η κατάρτιση και επιμόρφωση θέλει σαρωτικές αλλαγές;
Για ένα μικρό εμπορικό κατάστημα, οι ψηφιακές υποδομές, η διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων, το ψηφιακό μάρκετινγκ απαιτούν πόρους και γνώση. Για να μπορεί ένα κατάστημα να δημιουργήσει μια «εμπειρία χωρίς εμπόδια» στους πελάτες του χρειάζεται να επενδύσει σε ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών με το αντίστοιχο λειτουργικό σύστημα, σε ψηφιακά ράφια και ψηφιακά δοκιμαστήρια, σε εξελιγμένες μεθόδους πληρωμών (πχ. με σάρωση αμφιβληστροειδούς, δακτυλικών αποτυπωμάτων, κτλ) και βεβαίως στη συστηματική χρήση των social media με την αντίστοιχη διαφημιστική δαπάνη. Ο δρόμος για να γίνει πιο ανταγωνιστική μια μικρή επιχείρηση σε σχέση με μια μεγάλη, η οποία έχει πρόσβαση σε περισσότερους πόρους υλικούς και άυλους, σε μεγαλύτερα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, σε μεγαλύτερο εύρος και βάθος στοιχείων είναι αναμφίβολα πιο χρονοβόρος και πιο κοστοβόρος.
Σε μια πρόσφατη μελέτη που επεξεργάστηκε η EuroCommerce σε συνεργασία με τη Mckinsey καταγράφεται ότι ο κλάδος του λιανικού εμπορίου χρειάζεται να επενδύσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο γύρω στα 150-240 δις ευρώ έως το 2030 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και επιπλέον 25-35 δις ευρώ για την εκ νέου αναβάθμιση των δεξιοτήτων των 26 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που εργάζονται στον κλάδο. Αν στόχος μας είναι λοιπόν μια ισόρροπη και ισότιμη ανάπτυξη για όλο το εμπόριο, χρειάζεται να σχεδιαστούν και να χρηματοδοτηθούν συγκεκριμένες και στοχευμένες πολιτικές μέσω προγραμμάτων, που να μην συμπεριλαμβάνουν αόριστα τον όρο «μικρομεσαία επιχειρηματικότητα», αλλά να προβλέπουν συγκεκριμένα κονδύλια για τις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερο από πέντε μισθωτούς.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στην Ειδική Έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών, 24/12/2022
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του λιανικού εμπορίου απαιτεί πόρους και τεχνογνωσία
Σε μια δυναμική εποχή που η τεχνολογία συνεχώς εξελίσσεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων είναι πλέον απαραίτητος. Αυτό που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια είναι η πανδημία να εξωθεί τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σε έναν βίαιο ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος ωστόσο παρουσιάζει ασυνέχειες. Κυρίως γιατί απαιτείται μια άλλη επιχειρηματική κουλτούρα και μια πολύπλευρη ανασυγκρότηση διαδικασιών εντός των ΜμΕ, κάτι που προϋποθέτει χρόνο και σχεδιασμό.
Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο λιανικό εμπόριο για το πρώτο ενιάμηνο του 2022 παρουσιάζει μεγέθυνση γύρω στο 10,5 %, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, με τις πωλήσεις εκτός καταστημάτων να εμφανίζουν μια σημαντική πτώση γύρω στο 13,3%. Η πτώση αυτή φαίνεται να συνδέεται με την επιστροφή στην κανονικότητα και κατά συνέπεια στο φυσικό κατάστημα.
Αναμφισβήτητα, το ηλεκτρονικό εμπόριο θα κατακτήσει ένα σημαντικό κομμάτι στην εγχώρια αγορά. Αν δούμε πως εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ηλεκτρονικό εμπόριο, θα διαπιστώσουμε ότι μεταξύ 2016 και 2020 παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στα ηλεκτρονικά καταστήματα, οδηγώντας το ηλεκτρονικό εμπόριο να αντιπροσωπεύει πλέον το 15% του εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να φτάσει το 30% μέχρι το 2030, ενώ οι επενδύσεις που υπολογίζεται ότι θα γίνουν στο «αυτοματοποιημένο» εμπόριο θα προσεγγίσουν τα 35 δις ευρώ. Αυτό, όμως, που σήμερα φαίνεται ως επιτακτική ανάγκη είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός των φυσικών καταστημάτων.
Οι καταναλωτές είναι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή «συνδεδεμένοι» στο διαδίκτυο. Την προηγούμενη δεκαετία (2010-2020), οι ψηφιακές τεχνολογίες εξελίχθηκαν με ταχύ ρυθμό, παρέχοντας τεράστιες δυνατότητες σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Ταυτόχρονα, επεκτάθηκε περαιτέρω η χρήση των «έξυπνων» συσκευών, η αύξηση των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ανάπτυξη και η περαιτέρω εμπέδωση των ψηφιακών υποδομών. Δημιουργήθηκε έτσι ένα οικοσύστημα από ψηφιακές τεχνολογίες σε έξυπνες συσκευές που «αλληλοεπιδρούν» και προσπαθούν να «προλάβουν» ή και να δημιουργήσουν την επιθυμία του καταναλωτή.
Πολλές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου- ιδίως τα μικρά και πολύ μικρά καταστήματα στην αρχή στέκονταν με επιφυλακτικότητα απέναντι σ’ αυτόν τον μετασχηματισμό. Είτε επειδή δεν είχαν την τεχνογνωσία να υιοθετήσουν τεχνολογίες αιχμής, είτε επειδή θεωρούσαν ότι ο μετασχηματισμός αυτός δεν θα τους «αγγίξει», είτε γιατί δεν διέθεταν τους οικονομικούς πόρους. Σήμερα, ωστόσο, η μετάβαση σε ένα άλλο «υβριδικό» περιβάλλον είναι απαραίτητη. Πως όμως οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες, όπως είναι ο αυτοματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, τα μεγάλα σύνολα δεδομένων και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, όταν είτε εξαιρούνται από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, είτε υποχρηματοδοτούνται; Πως μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες δεξιότητες που απαιτούνται στη νέα εποχή του λιανικού εμπορίου, όταν η κατάρτιση και επιμόρφωση θέλει σαρωτικές αλλαγές;
Για ένα μικρό εμπορικό κατάστημα, οι ψηφιακές υποδομές, η διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων, το ψηφιακό μάρκετινγκ απαιτούν πόρους και γνώση. Για να μπορεί ένα κατάστημα να δημιουργήσει μια «εμπειρία χωρίς εμπόδια» στους πελάτες του χρειάζεται να επενδύσει σε ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών με το αντίστοιχο λειτουργικό σύστημα, σε ψηφιακά ράφια και ψηφιακά δοκιμαστήρια, σε εξελιγμένες μεθόδους πληρωμών (πχ. με σάρωση αμφιβληστροειδούς, δακτυλικών αποτυπωμάτων, κτλ) και βεβαίως στη συστηματική χρήση των social media με την αντίστοιχη διαφημιστική δαπάνη. Ο δρόμος για να γίνει πιο ανταγωνιστική μια μικρή επιχείρηση σε σχέση με μια μεγάλη, η οποία έχει πρόσβαση σε περισσότερους πόρους υλικούς και άυλους, σε μεγαλύτερα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, σε μεγαλύτερο εύρος και βάθος στοιχείων είναι αναμφίβολα πιο χρονοβόρος και πιο κοστοβόρος.
Σε μια πρόσφατη μελέτη που επεξεργάστηκε η EuroCommerce σε συνεργασία με τη Mckinsey καταγράφεται ότι ο κλάδος του λιανικού εμπορίου χρειάζεται να επενδύσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο γύρω στα 150-240 δις ευρώ έως το 2030 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και επιπλέον 25-35 δις ευρώ για την εκ νέου αναβάθμιση των δεξιοτήτων των 26 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που εργάζονται στον κλάδο. Αν στόχος μας είναι λοιπόν μια ισόρροπη και ισότιμη ανάπτυξη για όλο το εμπόριο, χρειάζεται να σχεδιαστούν και να χρηματοδοτηθούν συγκεκριμένες και στοχευμένες πολιτικές μέσω προγραμμάτων, που να μην συμπεριλαμβάνουν αόριστα τον όρο «μικρομεσαία επιχειρηματικότητα», αλλά να προβλέπουν συγκεκριμένα κονδύλια για τις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερο από πέντε μισθωτούς.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στην Ειδική Έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών, 24/12/2022