Το μέλλον της ελληνικής οικονομίας είναι συνυφασμένο με το μέλλον της ελληνικής μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία, οι ΜμΕ στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 731.000 επιχειρήσεις, συνεισφέροντας το 83,5% της συνολικής απασχόλησης και το 57% της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Ξεχωριστή θέση στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα της χώρας κατέχει το εμπόριο που εξακολουθεί να αποτελεί τον μεγαλύτερο εργοδότη της ελληνικής οικονομίας, έχοντας το 16,5% των θέσεων εργασίας.
Ωστόσο, ζητούμενο εξακολουθεί να είναι η επιστροφή των επιχειρήσεων σε σταθερά αναπτυξιακή πορεία, μετά από μία μακρόχρονη περίοδο αλλεπάλληλων πολύ-κρίσεων. Η Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου του 2023 της ΕΣΕΕ αναδεικνύει τον αγώνα των μικρομεσαίων και των πολύ μικρών επιχειρήσεων, που συνεχίζεται και το 2024, για την αντιμετώπιση της πίεσης που προέρχεται από εξωτερικούς και εγχώριους παράγοντες. Ποια είναι η εικόνα σήμερα στην ελληνική αγορά; Καταγράφεται μία αντιστροφή του καθοδικού spiral στις επιδόσεις των εμπορικών επιχειρήσεων, γεγονός ευοίωνο, το οποίο όμως δεν έχει μεταφραστεί σε ένα «κύμα» επιχειρηματικής αισιοδοξίας, αλλά μάλλον σε ένα αίσθημα υπομονής. Τρία είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αναχαιτίζουν την αναπτυξιακή ορμή των ΜμΕ: Οι ανατιμήσεις, οι οικονομικές υποχρεώσεις και η έλλειψη ρευστότητας εξωθούν τις επιχειρήσεις να δώσουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και όχι στον μετασχηματισμό τους.
Δυστυχώς ένα σημαντικό ποσοστό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αδυνατεί να διευθετήσει τις υποχρεώσεις του, επιβαρύνεται από χρέη και, ως εκ τούτου, αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας. Περίπου μια στις τέσσερις εμπορικές επιχειρήσεις έχει οφειλή προς την εφορία, ενώ οι υποχρεώσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία επιβαρύνουν το 15% των επιχειρήσεων. Στα ίδια επίπεδα κυμαίνεται επίσης το ποσοστό των επιχειρήσεων με ενεργό επιχειρηματικό δάνειο. Επιπροσθέτως, δυσκολία στην αποπληρωμή των προμηθευτών του, στο χρονικό διάστημα που έχει συμφωνηθεί αντιμετωπίζει το 19% των επιχειρήσεων.
Σημαντικότερα προβλήματα των εμπορικών επιχειρήσεων παραμένουν, σύμφωνα με την πρωτογενή έρευνα στους ιδιοκτήτες τους, το λειτουργικό κόστος, το κόστος ενέργειας (4.1), η φορολόγηση – στην οποία από φέτος προστέθηκε η σημαντική επιβάρυνση του «τεκμαρτού εισοδήματος – και η αύξηση του κόστους των εμπορευμάτων από τους προμηθευτές. Καμπανάκι «χτυπά» και η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης, ως αποτέλεσμα κυρίως της ακρίβειας στα είδη διατροφής.
Για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των ΜμΕ είναι απαραίτητη μια δέσμη δημοσιονομικών, ρυθμιστικών, καθώς και ελεγκτικών μέτρων, που αφενός θα διαμορφώνουν ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού, αφετέρου θα ενισχύουν την διπλή μεγάλη πρόκληση που έχουν μπροστά τους: τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση. Η αβεβαιότητα σε έναν κόσμο διαρκούς μεταβολής και ρευστότητας επιβάλλει την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για την ψηφιακή μετάβαση. Για να μπορέσουν οι Μμε επιχειρήσεις να πλησιάσουν τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Πρόκειται για μια διαδικασία, για την οποία η ΕΣΕΕ διεκδικεί συγκεκριμένες δράσεις από το νέο ΕΣΠΑ. Κυρίως όμως, χρειαζόμαστε στοχευμένες ενέργειες, οι οποίες θα αίρουν φορολογικές και μη μισθολογικές επιβαρύνσεις, καθώς και τα υπάρχοντα εμπόδια της πρόσβασης στον δανεισμό.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στο www.powergame.gr, 10/3/2024