Μετά από δύο συνεχόμενα έτη σοβαρών απωλειών ελέω της πανδημίας, οι προσδοκίες και οι προσπάθειες του επιχειρηματικού κόσμου για το 2022 επικεντρώνονται στις αλλαγές που απαιτούνται ώστε η δυναμική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας να μετατραπεί σε βιώσιμη ανάπτυξη για όλες τις επιχειρήσεις, που θα διατρέξει την δεκαετία με πυλώνες την καινοτομία και την εξωστρέφεια.
Παρά τις αβεβαιότητες του παρόντος, το αύριο των ΜμΕ δεν περιμένει. Η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξής θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα και «έξυπνα» θα απαντήσουν στη διπλή πρόκληση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Είναι σίγουρο όμως πως δεν θα τα καταφέρουν χωρίς ένα συγκροτημένο, υποστηρικτικό πλαίσιο πολιτικής, που θα τις θέτει στο επίκεντρο. Πρώτη και βασική υποχρέωση της Πολιτείας θα είναι να κατευθύνει την τραπεζική, κρατική και κοινοτική χρηματοδότηση προς τον μεγάλο όγκο των βιώσιμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που στηρίζουν την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή.
Η πανδημία μπορεί να επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων αλλά το έκανε βίαια και άναρχα, με αποτέλεσμα να παροξυνθούν αρκετές από τις ανισότητες που είχε αναδείξει η δεκαετής οικονομική κρίση. Διαπιστώνεται πλέον ένα μεγάλο έλλειμμα ψηφιακών και «πράσινων» δεξιοτήτων στους περισσότερους ιδιοκτήτες και εργαζόμενους μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων το οποίο πρέπει τάχιστα να αντιμετωπιστεί με ένα ευρύ και μακροχρόνιο συγχρηματοδοτούμενο πλαίσιο δράσεων. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ που έχουν προϋπολογιστεί σε αυτές τις κατευθύνσεις είναι πολλά και η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη.
Υπάρχουν όμως και επείγοντα μέτρα – ανάσες που καθίστανται αναγκαία όσο η πανδημία εξακολουθεί να πλήττει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Τέτοια είναι η εξάμηνη παράταση αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών και, ειδικά στο λιανεμπόριο, η στήριξή του με Πρόγραμμα Επανεκκίνησης, που, ως γνωστόν, ήδη έχουν λάβει οι άλλοι πληττόμενοι κλάδοι.
Στο φορολογικό πεδίο, χρειάζεται το ταχύτερο κατάργηση παράλογων επιβαρύνσεων όπως είναι το τέλος επιτηδεύματος και οριστική εξάλειψη για όλους της εισφοράς αλληλεγγύης, αλλά και αποκατάσταση αδικιών με την εφαρμογή του αφορολόγητου ορίου και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Τα μέτρα αυτά, μαζί με μία περαιτέρω, λελογισμένη, αύξηση του κατώτατου μισθού θα στηρίξουν το εισόδημα των νοικοκυριών και την εγχώρια κατανάλωση, άρα και τη βιωσιμότητα των ΜμΕ και των θέσεων απασχόλησης. Θα μπορέσουν δε να λειτουργήσουν καλύτερα αν υποστηριχθούν με μεγαλύτερες μειώσεις εργοδοτικών εισφορών.
Πέραν όλων όμως, η νέα εποχή για την ελληνική οικονομία θα ανατείλει μέσα από συνεργασίες και συνέργειες, οριζόντιες και κάθετες, ενδοκλαδικές και διακλαδικές. Εμπόριο, τουρισμός, πρωτογενής παραγωγή, μεταποίηση, πρέπει να ιδωθούν ως κρίκοι της ίδιας αλυσίδας προστιθέμενης αξίας, τα οφέλη της οποίας θα διαχέονται σε κάθε επιχείρηση, στις τοπικές κοινωνίες και στο συνολικό αποτύπωμα της οικονομίας. «Έξυπνες» δράσεις όπως τα Open Malls, που συνδυάζουν την αναβάθμιση του οικιστικού ιστού και της ζωής των μόνιμων κατοίκων, τη σύνδεση των τουριστικών ροών με τις χιλιάδες εμπορικές τουριστικές επιχειρήσεις (είδη λαϊκής τέχνης, κοσμηματοπωλεία, αλλά και εστιατόρια, οινοποιεία κλπ), καθώς και τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στην εξυπηρέτηση των επισκεπτών, είναι το υπόδειγμα λύσης που πρέπει να ακολουθήσουμε σε κάθε πρόβλημα και απέναντι στις νέες προκλήσεις.