Η επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας είναι το μεγάλο στοίχημα που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία μέσα στο επόμενο διάστημα. Το βάρος της ύφεσης έχει πια καταλήξει ασήκωτο για τους έλληνες μικρομεσαίους και είναι αναγκαίο να ανοίξει ένα παράθυρο αισιοδοξίας. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης κατά το προηγούμενο διάστημα ήταν εργώδεις και διαρκείς και έφεραν κάποια πρώτα αποτελέσματα πάνω στα οποία πρέπει να χτίσουμε τις επόμενες κινήσεις μας. Αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα η χώρα είναι ένα Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης που θα σχεδιαστεί από όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς, θα έχει μια μακροπρόθεσμη αναφορά και θα περιλαμβάνει όλους τους τομείς και κλάδους της οικονομίας. Το εμπόριο και γενικά η Μμε επιχειρηματικότητα δεν περιορίζεται στο λιανεμπόριο, αφού περιλαμβάνει τους κλάδους του χονδρικού, εισαγωγικού, εξαγωγικού, εφοδιαστικού και διαμετακομιστικού διεθνούς εμπορίου, που θα πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο του εν λόγω Σχεδίου. Θα πρέπει να εμπεδωθεί από όλους τους αρμοδίους ότι η έξοδος από την κρίση θα προκύψει μόνο μέσα από την αξιοποίηση των «βαριών» μεταβλητών της ελληνικής οικονομίας και το σεβασμό της υπάρχουσας κοινωνικοοικονομικής δομής.
Η χρονιά που πέρασε αποτέλεσε την κορύφωση ενός επώδυνου κύκλου ύφεσης, ο οποίος δύσκολα θα κλείσει και τη νέα χρονιά, παρά τις αχτίδες αισιοδοξίας που διαφαίνονται για το επόμενο διάστημα. Η παρατεταμένη δυσπραγία των ελληνικών επιχειρήσεων έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: τη διαρκή πτώση στον κύκλο εργασιών και τη συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου. Το 2013 οι πωλήσεις και τα μεικτά κέρδη σε εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ, σημείωσαν πτώση, για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, κατά 10,5% και 13,4% αντίστοιχα. Το καθαρό λειτουργικό αποτέλεσμα, παρά τον περιορισμό των δαπανών, παρέμεινε ζημιογόνο, παραταύτα, πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ζημίες των επιχειρήσεων περιορίστηκαν σε σχέση με το 2012 – κάτι που μπορεί να υποδηλώνει και τα όρια της υφεσιακής συνθήκης. Παρά την υποχώρηση του τζίρου των εμπορικών επιχειρήσεων, τη συρρίκνωση της κερδοφορίας στο ελάχιστο και το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία βρίσκεται ακόμη εκτός ορίου τραπεζικής χρηματοδότησης, η ευχάριστη έκπληξη του 2013 ήταν η αύξηση του αριθμού των μικρομεσαίων εργοδοτών στο εμπόριο κατά 12%. Παρά ταύτα η επιλογή της συνεχούς υπερφορολόγησης από την Τρόικα, εξακολουθεί να δημιουργεί φόβο και ανασφάλεια σε όλους τους εμπόρους, αφού, σύμφωνα με στοιχεία ερευνών που έχουμε δημοσιοποιήσει, πέντε στις δέκα ΟΕ, ατομικές και ΕΕ και τέσσερις στις δέκα ΑΕ και ΕΠΕ με την υπάρχουσα φορολογία αναμένουν επιδείνωση της ρευστότητάς τους και μέσα στο 2014. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι το αρνητικό κλίμα θα πρέπει να εξακολουθεί να είναι κυρίαρχο στην ελληνική αγορά. Στο σύνολο του ελληνικού εμπορίου τα περισσότερα στοιχεία μας οδηγούν να ελπίζουμε ότι το 2014 θα είναι η τελευταία χρονιά συρρίκνωσης και η πρώτη χρονιά σταθεροποίησης της αγοράς.
Πώς θα αλλάξει όμως το κλίμα και το χρήμα στην αγορά; Η ΕΣΕΕ έχει έγκαιρα προσδιορίσει επτά (7) κρίσιμους άξονες πέριξ των οποίων θα οργανωθεί η ανάταξη της εγχώριας εμπορικής επιχειρηματικότητας: (α) χρηματοδότηση και ρευστότητα: εξασφάλιση ρευστότητας για τις υγιείς επιχειρήσεις και ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μόνο με τη δέσμευση τους ότι τα χρήματα αυτά που πληρώνουμε από το υστέρημα του ελληνικού λαού, θα ενισχύσουν την πραγματική οικονομία. Μετεξέλιξη του ΕΤΕΑΝ σε μιλά Αναπτυξιακή Τράπεζας Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων που θα στηρίξει αυτήν τη διαδικασία· (β) Φορολογία: καμία νέα αύξηση και καμία αναδρομική επιβολή φόρου. Να παταχθεί η φοροδιαφυγή και να υπάρξει ένα νέο, σταθερό, λειτουργικό, αναπτυξιακό και έντιμο φορολογικό σύστημα με flat tax 20%. Άρση των εξοντωτικών προστίμων και παύση του επιχειρηματικού «κυνηγιού μαγισσών»· (γ) Ασφαλιστικό/ΟΑΕΕ: νέα γενική και μόνιμη λύση με πάγωμα, κεφαλαιοποίηση και μετατροπή σε ασφαλιστικό χρόνο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον ΟΑΕΕ, με ελεύθερη επιλογή κλάσης των τρεχουσών εισφορών, αναλόγως των δυνατοτήτων της επιχείρησης. Ενεργοποίηση του κοινωνικού ταμείου στήριξης ανέργων Μμε επιχειρηματιών για μια δεύτερη ευκαιρία· (δ) στήριξη της «εντός κρίσης μικρομεσαίας επιχείρησης»: Θεσμοθέτηση της προστασίας της «εντός κρίσης μικρομεσαίας επιχείρησης» με τρία απλά κριτήρια (μείωση του τζίρου, τραπεζικός δανεισμός, ληξιπρόθεσμες οφειλές). Εφαρμογή του ευρωπαϊκού σκεπτικού “think small first” για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας από μικρομεσαίες επιχειρήσεις με επιδότηση της απασχόλησης αντί της ανεργίας. Ένταξη εμπορίου στο ΣΕΣ 2014-2020: είναι αναγκαίο να διασφαλιστούν ευρωπαϊκοί πόροι για τη Μμε επιχειρηματικότητα στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν· (ε) Παρεμπόριο-λαθρεμπόριο: αναγνώριση της ιδιαίτερα αρνητικής επίδρασης του εν λόγω φαινομένου στα κρατικά έσοδα και ουσιαστική αντιμετώπισή του με αποφασιστικότητα και όχι με ημίμετρα. Σύνδεση του παρεμπορίου με την παράνομη μετανάστευση και την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας χωρίς άδεια. Επίσης την αντιμετώπιση της αιμορραγίας των 5 δις του παράνομου διασυνοριακού εμπορίου· (στ) Εμπορικές μισθώσεις: Διατήρηση του της 12ετίας στις υφιστάμενες μισθώσεις και κλιμακούμενη προστασία τουλάχιστον 6 χρόνων στις νέες μισθώσεις με αντίστοιχη αποζημίωση ή ένα σύστημα σαν το ιταλικό με 6 χρόνια + 6 χρόνια παραμονής με προϋπόθεση τη συνέπεια και την εκπλήρωση των όρων της μίσθωσης· (ζ) «Τειρεσίας»: Αλλαγή και εφαρμογή νέου «Τειρεσία» δύο ταχυτήτων και εννέα κατηγοριών με βαθμολόγιο («credit score») και μοριοδότηση («point system») κατά το αμερικανικό πρότυπο, με την προοπτική να μπορούν να επανέλθουν στο τραπεζικό σύστημα.
Βέβαια, απαραίτητη προϋπόθεση όλων των παραπάνω είναι η εθνική συνεννόηση και η συμφωνία για τη θέση της χώρας στο μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον και για τις προοπτικές της ανάπτυξής της στις επόμενες δεκαετίες. Προσωπικά πιστεύω ότι για άλλη μια φορά η ανάπτυξη θα δημιουργηθεί από δύο πηγές: η πρώτη θα είναι εκ των έσω, από τις ΜμΕ ελληνικές επιχειρήσεις και η δεύτερη από τη “γαλάζια ανάπτυξη” της θάλασσας που είναι προνομιακό πεδίο γνώσης και δράσης των Ελλήνων. Όλα αυτά απαιτούν ενεργοποίηση του κοινωνικού διαλόγου και ενσωμάτωση της εμπειρίας των κοινωνικών εταίρων από την εξαετία της κρίσης.
Η ΕΣΕΕ, σε κάθε περίπτωση, είναι έτοιμη να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες όπως τη δημιουργία Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων- ΧΕΠ, για προώθηση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων, των Ανοικτών Κέντρων Εμπορίου – ΑΚΕ, για την εμπορική αναβάθμιση των κέντρων των πόλεων και τη δημιουργία νέων Τουριστικών Εμπορικών Αγορών και πολλές άλλες προς την κατεύθυνση της ανάκαμψης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας της αγοράς.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κορκίδη για το ένθετο με τίτλο «Ελληνική οικονομία και ανάπτυξη» της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος στις 11 Φεβρουαρίου 2014