H πανδημική κρίση αποτέλεσε μια οριζόντια πρόκληση για όλους: κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι δυο κυριότερες απαντήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρόκληση αυτή ήταν αφενός το γιγαντιαίο project του ευρωπαϊκού εμβολιασμού και αφετέρου το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο είναι εντελώς διαφορετικό σε σχέση με την οιαδήποτε πρότερη ευρωπαϊκή εμπειρία σε επίπεδο πόρων. Η μοναδικότητα του Ταμείου Ανάκαμψης έγκειται σε τρία επίπεδα.
Καταρχάς, το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, και συγκεκριμένα μέχρι το 2026, δεύτερον, λόγω του στοχευμένου χαρακτήρα τους οι επενδύσεις αναμένεται να έχουν σημαντικές πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις κινητοποιώντας ιδιωτικές επενδύσεις. Επιπρόσθετα, το Ταμείο Ανάκαμψης θα επιχειρήσει να συνδυάσει την μακροοικονομική σταθερότητα, η οποία είναι απαραίτητη λόγω της πανδημίας, με την προοπτική της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία παραμένει μόνιμος στόχος της της ευρωπαϊκής πολιτικής (π.χ. Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη κ.λπ.).
Το ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0) περιλαμβάνει 106 επενδυτικά προγράμματα και 67 μεταρρυθμίσεις ύψους 32 δις ευρώ που αναμένεται να κινητοποιήσουν πόρους ύψους 57 δις ευρώ. Οι πόροι αυτοί, σύμφωνα και με την Τράπεζα της Ελλάδος, αναμένεται να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι το παραγωγικό κενό της τάξης του 12.3% για το 2020. Τα επενδυτικά προγράμματα και οι μεταρρυθμίσεις αναμένεται να κατανεμηθούν σε τέσσερις τομείς παρέμβασης: πράσινη μετάβαση, ψηφιακή μετάβαση, απασχόληση-δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.
Για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) το Ταμείο Ανάκαμψης δημιουργεί μια ιστορική ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη. Είναι χαρακτηριστικό πως οι δράσεις ΜμΕ διατρέχουν όλους τους τομείς παρέμβασης του Ταμείου Ανάκαμψης, με πέντε από τους άξονες να είναι στενά συνδεδεμένοι με την μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα. Κάποιες από τις δράσεις, όπως η συγκρότηση της νομικής μορφής των Αστικών Επιχειρηματικών Συμπράξεων θεωρούνται εμβληματικές για την προώθηση της συνεργασίας των μικρών και micro επιχειρήσεων, ενώ άλλες είναι κρίσιμες για τον μετασχηματισμό και την αναβάθμιση του οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας.
Αρκετές από τις δράσεις που αναμένεται να ‘τρέξουν’ την επόμενη περίοδο, όπως ο «Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων» (ύψους 375 εκ. ευρώ), το «Eξοικονoμώ επιχειρώντας» (ύψους 450 εκ. ευρώ) αλλά και οι μεταρρυθμίσεις τόσο για την καταπολέμηση του παραεμπορίου, όσο και για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους είχαν προταθεί από την ΕΣΕΕ κατά τη φάση της διαβούλευσης του Εθνικού Σχεδίου και αναμένεται να είναι υποστηρικτικές για την ελληνική μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα. Αναμφίβολα, το αποτύπωμα των ΜμΕ, αλλά και του εμπορίου, στο Εθνικό Σχέδιο θα μπορούσε να είναι εντονότερο. Τόσο στο επίπεδο του ψηφιακού όσο και του πράσινου μετασχηματισμού οι πόροι θα έπρεπε να είναι υψηλότεροι, λαμβάνοντας υπόψη και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ΜμΕ κατά τη διάρκεια της διττής κρίσης του 2008 και της πανδημίας. Το ελληνικό εμπόριο, που πέρασε δια πυρός και σιδήρου δείχνοντας υψηλή προσαρμοστικότητα και αντοχή εν μέσω της πανδημίας, είναι έτοιμο να συμβάλλει καθοριστικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Θα απαιτηθεί όμως η επικαιροποιημένη και στοχευμένη υποστήριξη του από τα χρηματοδοτικά εργαλεία τόσο του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και του νέου Προγράμματος ΕΣΠΑ, για να αντιμετωπιστούν οι νέου τύπου προκλήσεις που αναδύονται για τις μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις, στην μετά – COVID εποχή.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στο Βήμα της Κυριακής, 27/6/2021.