Το μέλλον του λιανικού εμπορίου στην ψηφιακή εποχή

Γιώργος-Καρανίκας-Πρόεδρος-ΕΣΕΕ-3

Για το λιανικό εμπόριο η περίοδος της πανδημίας αποτελεί μια ακόμα δοκιμασία για τις αντοχές του και μία πρόκληση για το μέλλον της ελληνικής αγοράς. Οι περιοριστικές συνθήκες που εκ των πραγμάτων επιβλήθηκαν, αλλά και ο φόβος που επικρατεί γύρω από την υγειονομική κατάσταση, έπληξαν σε πολύ μεγάλο βαθμό την εμπορική επιχειρηματικότητα. Το εμπόριο είναι μια δραστηριότητα που βασίζεται στην άμεση ανθρώπινη επαφή, στην ομαλότητα της μετακίνησης και της μεταφοράς, στην οικονομική και κοινωνική σταθερότητα. Υπ’ αυτήν την έννοια, το ελληνικό λιανεμπόριο μετά από μία δεκαετή μάχη ενάντια στην οικονομική κρίση, εισήλθε εκ νέου σε μια κρίση, της οποίας τις επιπτώσεις θα χρειαστεί αρκετός καιρός για να τις προσδιορίσουμε με σαφήνεια. Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη για να οργανωθεί μια βαθμιαία επιστροφή στην κανονικότητα.

Η ΜμΕ επιχείρηση στο λιανεμπόριο βάλλεται σήμερα λόγω της άνισης επιβάρυνσής της από τις συνέπειες που προκαλούν οι πρωτοφανείς συνθήκες που ζούμε σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και στη ρητορική του δημοσίου διαλόγου, όπου η μικρή επιχειρηματικότητα προβάλλεται λίγο ως πολύ ως βασική αγκύλωση της αγοράς. Δεν ωφελεί την οικονομία μας ούτε την κοινωνία μας η «δαιμονοποίηση» των μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες ιστορικά είναι ένα κεντρικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας. Αταλάντευτη στόχευση όλων, τόσο του κλάδου όσο και του κράτους, θα πρέπει να είναι ο εκσυγχρονισμός της μικρής επιχειρηματικότητας. Και στο πλαίσιο αυτό, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ΜμΕ επιχείρησης θα είναι ένας τρόπος να εναρμονιστεί το λιανικό εμπόριο με τις νέες συνθήκες της ψηφιακής οικονομίας.

Εκ των πραγμάτων η πανδημία λειτούργησε σαν επιταχυντής των ψηφιακών εξελίξεων. Οι εμπορικές επιχειρήσεις υποχρεώθηκαν να αναβαθμίσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες και επί της ουσίας ξεκίνησαν να διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις της μετάβασης τους στην νέα εποχή. Βέβαια, χρειάζονται ακόμα πάρα πολλά, με την έννοια ότι μόνο λίγο πάνω από το 20% των επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου έχουν e-shop, έχουν δημιουργήσει δηλαδή ηλεκτρονικό κατάστημα. Αρκετές άλλες επέλεξαν το τελευταίο διάστημα τη δραστηριοποίησή τους σε μεγάλες ηλεκτρονικές πλατφόρμες αλλά, ακόμη και έτσι, το ψηφιακό χάσμα με τις ισχυρές, εγχώριες και πολυεθνικές εταιρίες είναι μεγάλο και ιδιαίτερα υψηλό το ποσοστό εκείνων που πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα στα νέα δεδομένα.

Σε τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ ο ψηφιακός μετασχηματισμός της επιχείρησης προσδιορίζεται ως η κυριότερη ανάγκη της εμπορικής επιχειρηματικότητας, ενώ οι περισσότερες από τις ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις θεωρούν ότι οι διαθέσιμοι ευρωπαϊκοί πόροι θα πρέπει να κατευθυνθούν προς την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Η ψηφιοποίηση, προφανώς, δεν εξαντλείται στο e-commerce, το οποίο έτσι κι αλλιώς απαιτεί μια βασική ψηφιακή υποδομή και τεχνογνωσία. Υπάρχουν και οι κρυφοί επιταχυντές της ψηφιακής μετάβασης στην οργάνωση και τη δικτύωση μιας επιχείρησης, οι οποίοι πρέπει να υποστηριχθούν από συγκεκριμένες δημόσιες πολιτικές. Κατά τη γνώμη μας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των εμπορικών επιχειρήσεων πρέπει να αποτελέσει τη βασική συνιστώσα του σχεδιασμού για το σύνολο του κλάδου. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δεν θα καταστεί αιτία για την περαιτέρω διάνοιξη των ανισοτήτων μεταξύ των επιχειρήσεων και θα κινηθεί στο πλαίσιο μιας πολιτικής ψηφιακής μετάβασης χωρίς αποκλεισμούς.

Για την ελληνική κοινωνία και οικονομία το λιανικό εμπόριο είναι μια κρίσιμη μεταβλητή. Από αυτό και τη μακροημέρευσή του κρίνεται το μέλλον χιλιάδων οικογενειών, το ύψος των κρατικών εσόδων, η ασφάλεια στα κέντρα των πόλεων αλλά και η συνοχή σε πολλές τοπικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο αυτό, το μέλλον του λιανικού εμπορίου είναι και μέλλον της ελληνικής αγοράς. Γι’ αυτό και πρέπει να λήξει η αυτοκαταστροφική συζήτηση που έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια για τη δήθεν προβληματική διάρθρωση της αγοράς εργασίας και την υποτιθέμενα περιορισμένη συμβολή των μικρών επιχειρήσεων στον χάρτη της επιχειρηματικότητας της χώρας. Ο εμπορικός κόσμος αισθάνεται απαξίωση και προσβολή όταν ακούει ότι συνιστά την αδυναμία της οικονομίας μας, παρά το γεγονός ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα απαρτίζεται στη συντριπτική πλειονότητά της από πολύ μικρές επιχειρήσεις. Είναι αναγκαίο να τεθεί ξανά η ΜμΕ λιανεμπορική επιχείρηση στο επίκεντρο της συζήτησης για την ανάκαμψη της οικονομίας και να αναδειχθεί ο εκσυγχρονισμός της σε βασική προτεραιότητα των αρμοδίων θεσμικών παραγόντων.

Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στην Εφ Συν – 23/12/2021