Η αυλαία του 2021 έπεσε μέσα σε βαριά εορταστική(;) ατμόσφαιρα και αντί για πυροτεχνήματα αισιοδοξίας σκόρπισε στην αγορά ανησυχητικά προμηνύματα για το νέο έτος. Οι ανακοινώσεις περιοριστικών μέτρων από την κυβέρνηση μέσα στην – άλλοτε χαλαρή και ήρεμη – τελευταία εβδομάδα του χρόνου, ήταν η κατακλείδα μιας ακόμα δύσκολης χρονιάς, που είχε πολλά και επώδυνα «σκαμπανεβάσματα» για την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Η επέλευση του 5ου κύματος της πανδημίας, των πληθωριστικών πιέσεων και της εκτόξευσης του κόστους ενέργειας το τελευταίο τρίμηνο του 2021 δεν επέτρεψε στους ιδιοκτήτες, τους εργαζόμενους των επιχειρήσεων και τους καταναλωτές να «ανασάνουν» ψυχολογικά και οικονομικά την περίοδο των εορτών. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι μέρες που τα εμπορικά καταστήματα έκαναν ικανοποιητικούς ή έστω υποφερτούς τζίρους, καθώς η «παγωμάρα» που επικράτησε στο αγοραστικό κοινό μετά την έναρξη των περιορισμών για τους ανεμβολίαστους πολίτες στις αρχές Νοεμβρίου συνεχίζει έως και σήμερα να κρατά πολλούς από αυτούς μακριά από τις αγορές που απαιτούν φυσική παρουσία.
Ελάχιστες ήταν οι «φωτεινές» εξαιρέσεις στην γκρίζα σκιά της «Ο» και της οικονομικής δυσπραγίας των νοικοκυριών, καθώς κάποια από τα ούτως ή άλλως πολύ λίγα εορταστικά event δήμων και εμπορικών συλλόγων ανέβασαν τη διάθεση και προσέλκυσαν μαζικά καταναλωτές στις εμπορικές πιάτσες των πόλεων που τα φιλοξένησαν. Και πάλι όμως, κατά μέσο όρο ο όγκος των αγορών και ο χρόνος που πέρασαν οι πελάτες εντός των καταστημάτων ήταν πολύ μικρότεροι συγκριτικά με τις προ πανδημίας αντίστοιχες περιόδους.
Όταν μάλιστα οι πρωτοχρονιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις ματαιώθηκαν οριστικά ξεκίνησε, όχι η παραδοσιακή αντίστροφη μέτρηση για τον ερχομό του νέου έτους, αλλά η αγωνία και το μέτρημα για το πότε θα φθάσουμε σε διψήφιο αριθμό κρουσμάτων. Κάτι που αναπάντεχα και εκκωφαντικά συνέβη πριν την πρωτοχρονιά, ακυρώνοντας πλήρως τις προσδοκίες του εμπορικού κόσμου που είχε βάλει τα δυνατά του -συγκρατώντας τις τιμές παρά την τεράστια αύξηση των λειτουργικών εξόδων και του κόστους τροφοδοσίας – για ένα δυνατό φινάλε, σε μια χρονιά που συνολικά έδωσε πίσω στον κλάδο ελάχιστα από όσα του είχε πάρει βίαια το 2020.
Μετά από όλα αυτά κανείς δεν είναι σε θέση σήμερα να προσδιορίσει χρονικά το τέλος της πανδημίας. Σίγουρα, η κυρίαρχη σκέψη και προσοχή όλων μας είναι να περάσει η καταιγίδα «Ο» με τις λιγότερες δυνατές ανθρώπινες απώλειες. Το λιανεμπόριο αποτελεί αποδεδειγμένα μια anti-covid ασπίδα υπευθυνότητας και ασφάλειας, για κράτος, πολίτες και αγορά. Ωστόσο μέσα από αυτόν τον συνεχή πόλεμο θα πρέπει να βγουν ζωντανές και οι εμπορικές επιχειρήσεις, αλλά και ικανές να επιβιώσουν όταν επιστρέψουν στη «νέα κανονικότητα».
Παρά όμως τις έως τώρα αισιόδοξες εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, τα ερωτήματα στο λιανεμπόριο τελευταία πληθαίνουν αναφορικά με το πόσες επιχειρήσεις θα δουν «φως» στο Ταμείο το 2022. Η αβεβαιότητα εντείνεται από το γεγονός ότι οι καταναλωτικές συνήθειες σε ολόκληρο τον πλανήτη ψηφιοποιούνται με καταιγιστικούς ρυθμούς, ενώ την ίδια χιλιάδες «ψηφιακά αναλφάβητες» και ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται επιτακτικά να κάνουν πράξη τη ψηφιακή καθώς και τη πράσινη μετάβασή τους, ούσες ουσιαστικά αβοήθητες.
Πολύ νωρίς η ΕΣΕΕ προειδοποίησε κάθε υπεύθυνη αρχή πως οι πιο ευάλωτοι της αγοράς, αν δεν στηριχθούν συστηματικά και εμπροσθοβαρώς, θα υποφέρουν από οικονομικά «long –covid» συμπτώματα ακόμη και χωρίς νέα lockdown. Δεν φθάνει μόνο τα καταστήματα να ανεβάζουν ρολά, χρειάζονται και έσοδα για να συντηρούνται και να δημιουργούν θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία για το σύνολο της οικονομίας.
Η Πολιτεία, που βοήθησε από την αρχή της πανδημικής κρίσης καίρια αλλά όχι πάντα αναλογικά και δίκαια τους πληττόμενους κλάδους, οφείλει τώρα να χρησιμοποιήσει όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ και, μαζί με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, να δημιουργήσουν για τις ΜμΕ «ανάχωμα ρευστότητας», απέναντι στην επικίνδυνη «Ο» και τις πολλαπλές προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πράσινης μετάβασης.
Άρθρο του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Γιώργου Καρανίκα στην Εφημερίδα Το Παρόν, 2/1/2022